Vraag en antwoord

Op een voorgespannen boutverbinding werkt een uitwendige trekbelasting. Op welke manier wordt in dit geval de trekkracht in de bouten bepaald en waaraan moet deze trekkracht voldoen? 

Bouten worden in een verbinding voorgespannen, indien de plaatdelen onderling niet mogen verschuiven onder invloed van een schuifkracht F_g;s;d. De voorspankracht in de bouten drukt de plaatdelen stevig op elkaar. De grootte van de grensglijdkracht F_g;u;d tussen de plaatdelen hangt af van de voorspankracht F_p;d, de wrijvingscoëfficiënt μ_d, de reductiefactor k_s (afhankelijk van het soort gat) en van het aantal contactvlakken m.
Wanneer er nu op een voorgespannen boutverbinding tevens een uitwendige trekkracht F_t;s;d werkt, loodrecht op de schuifkracht, dan wordt de voorspankracht kleiner en de trekkracht in de bouten groter. Dit heeft tot gevolg dat de grensglijdkracht afneemt. Volgens NEN 6772, art. 11.1.4.5, geldt voor de gereduceerde grensglijdkracht:

De gereduceerde voorspankracht en de trekkracht in de bouten kan grafisch worden bepaald. In bijgaande figuur is     Δ_b de verlenging van de bout en Δ_pl de indrukking van het platenpakket, beide als gevolg van de voorspankracht. De voorspankracht moet zijn aangebracht volgens NEN 6772, art. 11.1.4.4. De gereduceerde voorspankracht is in de figuur weergegeven door het lijnstuk AB en de totale trekkracht in de bouten – door zowel het voorspannen als de uitwendige trekkracht – door het lijnstuk AC.

Voor de uitwendige trekkracht F_t;s;d moet gelden:

De rekenwaarde van de trekkracht van de bout F_t;u;d moet worden bepaald volgens NEN 6770, art. 13.3.2. Uiteraard moet ook gelden F_g;u;d > F_g;s;d.
Opgemerkt wordt dat het voorspannen van een op trek belaste boutverbinding weinig zin heeft, tenzij het een verbinding betreft in een constructie met wisselende belastingen. De voorspanning verbetert dan de weerstand van de verbinding tegen vermoeiing. 

• NEN 6770
• NEN 6772